Trong bối cảnh nhiều cơ quan quản lý phát đi thông điệp siết tín dụng vào lĩnh vực bất động sản, nhiều ngân hàng vẫn giữ nguyên quan điểm sẽ tiếp tục mở rộng cho vay lĩnh vực này. Từ đầu năm 2022, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính liên tục có chỉ đạo về việc giám sát, kiểm soát chặt chẽ hoạt động cấp tín dụng và đầu tư trái phiếu doanh nghiệp trong lĩnh vực bất động sản để tránh rủi ro.
Thực tế đã diễn ra từ nhiều năm nay, yêu cầu các cơ quan quản lý hạn chế cho vay trong lĩnh vực tiềm ẩn nhiều rủi ro như bất động sản. Tuy nhiên, ngành bất động sản vẫn giữ được đà tăng trưởng và là một trong những ngành quan trọng trong nền kinh tế. Không chỉ đóng góp 14% GDP, bất động sản còn là lĩnh vực chính kéo nhiều ngành công nghiệp phụ trợ khác như khai khoáng, vận tải, vật liệu, xây dựng,…
Theo Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, đến hết quý I / 2022, dư nợ tín dụng cho hoạt động kinh doanh bất động sản đạt khoảng 784.000 tỷ đồng, tăng 84.000 tỷ đồng so với cuối năm 2021 và chiếm tỷ trọng 7% tổng dư nợ, nợ tín dụng. Nếu tính cả dư nợ cho vay cá nhân mua nhà để ở thì dư nợ tín dụng liên quan đến bất động sản hiện đạt khoảng 2,09 triệu tỷ đồng, chiếm 20% tổng dư nợ tín dụng toàn nền kinh tế.
Cho vay hàng trăm nghìn tỷ đồng để kinh doanh bất động sản
Theo báo cáo tài chính của các ngân hàng, đến hết năm 2021, không ngân hàng nào có dư nợ cho vay kinh doanh bất động sản vượt quá 30% tổng dư nợ cho vay khách hàng. Thậm chí, hầu hết đều duy trì tỷ trọng cho vay lĩnh vực này dưới 10%. Ngân hàng có tỷ trọng cho vay bất động sản lớn nhất hiện nay là Techcombank với khoảng 27,6% tổng dư nợ. Tuy nhiên, so với một năm trước, tỷ trọng này đã giảm hơn 5,3 điểm phần trăm.
Xét về con số tuyệt đối, Techcombank cũng là ngân hàng có dư nợ cho vay kinh doanh bất động sản lớn nhất với hơn 95.900 tỷ đồng, tăng 4.500 tỷ đồng so với kỳ cuối năm 2020. Hai ngân hàng khác có cùng tỷ trọng cho vay bất động sản trên 20% tổng dư nợ là Eximbank và VietBank với tỷ trọng lần lượt là 25% và 21,6%.
Trong đó, đến cuối năm 2021, tổng dư nợ cho vay khách hàng của Eximbank đạt gần 114.700 tỷ đồng và gần 28.700 tỷ đồng là cho vay kinh doanh bất động sản. So với cuối năm 2020, dư nợ cho vay lĩnh vực này của Eximbank tăng gần 1.900 tỷ đồng, nhưng tỷ trọng giảm gần 1,6 điểm phần trăm.
VietBank có dư nợ cho vay khách hàng đến cuối năm 2021 khoảng 50.530 tỷ đồng và khoảng 10.900 tỷ đồng là cho vay kinh doanh bất động sản. Tương tự như Eximbank, mặc dù dư nợ cho vay kinh doanh bất động sản của VietBank tăng trong năm qua nhưng tỷ trọng dư nợ cho vay lĩnh vực này lại giảm gần 1 điểm phần trăm.
Ngoài 3 ngân hàng kể trên, đến cuối năm 2021, một số ngân hàng có tỷ trọng cho vay bất động sản trên 10% tổng dư nợ là Vietcapital Bank với 15,7% (7.300 tỷ đồng); VPBank với khoảng 12% (42.600 tỷ đồng) và MSB với 11,95%, tương ứng 12.100 tỷ đồng.
Theo thống kê của Zing, năm 2021, mặc dù dư nợ cho vay kinh doanh bất động sản tăng nhưng hầu hết các ngân hàng đều có xu hướng giảm tỷ trọng cho vay lĩnh vực này trên tổng dư nợ. Từ các ngân hàng lớn như BIDV, VPBank, ACB, Techcombank, SHB đến các ngân hàng nhỏ hơn như LienVietPostBank, SeABank, Eximbank đều ghi nhận xu hướng này.
Ngược lại, những ngân hàng ghi nhận sự tăng trưởng cả về số tuyệt đối và tỷ trọng cho vay bất động sản trong năm qua chủ yếu là nhóm có tỷ trọng dưới 10% như: HDBank; Ngân hàng MBBank; BacABank; TPBank; OCB,…
Một lượng vốn lớn nằm ở khoản vay mua nhà
Với nhóm ngân hàng quốc doanh (Agribank, VietinBank, BIDV, Vietcombank), trong khi Vietcombank và VietinBank thường không hạch toán tỷ trọng cho vay bất động sản trong báo cáo tài chính thì báo cáo của Agribank và BIDV cho thấy chi tiết số dư của các khoản vay này. Theo đó, tỷ trọng cho vay bất động sản tại hai ngân hàng quốc doanh này hiện rất thấp, chỉ chiếm dưới 3% tổng dư nợ.
Tính đến cuối năm 2021, BIDV có tổng dư nợ cho vay khách hàng đạt hơn 1.354 triệu tỷ đồng, trong đó cho vay kinh doanh bất động sản đạt gần 31.900 tỷ đồng, tương đương 2,35%. So với năm trước, tỷ trọng cho vay lĩnh vực này tại BIDV giảm 0,1 điểm phần trăm.
Đồng thời, Agribank có khoảng 17.900 tỷ đồng cho vay kinh doanh bất động sản, chỉ chiếm 1,36% tổng dư nợ cho vay khách hàng (1.314 triệu tỷ đồng). So với năm trước, dư nợ cho vay kinh doanh bất động sản tại ngân hàng này tăng khoảng 1.500 tỷ đồng, tương ứng 0,1 điểm phần trăm.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia tài chính cho rằng, ngoài cho vay kinh doanh bất động sản, hoạt động tín dụng của các ngân hàng trong lĩnh vực này còn thông qua hình thức cho vay mua nhà để ở và đây là cách duy nhất để làm được điều này, các ngành chiếm tỷ trọng cao.
Như tại VPBank, bên cạnh gần 42.600 tỷ đồng dư nợ cho vay kinh doanh bất động sản, chiếm 12% tổng dư nợ đến cuối năm 2021, ngân hàng còn có xấp xỉ 54.350 tỷ đồng cho vay cá nhân để mua nhà và nhận quyền. sử dụng đất để làm nhà ở chiếm 15,3%.
So với năm trước, dư nợ cho vay mảng này của VPBank tăng hơn 18.000 tỷ đồng, tương ứng 2,8 điểm phần trăm. Nếu gộp hai lĩnh vực nêu trên, tổng dư nợ cho vay khách hàng liên quan đến bất động sản tại VPBank hiện đạt khoảng 96.900 tỷ đồng, tương đương 27,3% tổng dư nợ cho vay đến cuối năm 2021.
Tương tự, ông Đào Mạnh Khang, Chủ tịch HĐQT ABBank cho biết, bên cạnh 6% dư nợ cho vay kinh doanh bất động sản, ABBank hiện có 17% dư nợ là cho vay cá nhân mua nhà để ở, chính như vậy dư nợ cho vay liên quan đến bất động sản, tài sản tại ngân hàng này khoảng 23%, tương đương 15.800 tỷ đồng.
Tại Sacombank, TGĐ Nguyễn Đức Thạch Diễm cũng cho biết, tỷ lệ cho vay liên quan đến bất động sản trên tổng dư nợ ngân hàng hiện khoảng 22%, tương đương hơn 85.300 tỷ đồng. Tuy nhiên, khoảng 60% trong số này là các khoản vay cá nhân để mua nhà để ở.
Vẫn tiếp tục cho vay
Tổng giám đốc một ngân hàng thương mại tại Hà Nội cho biết, nếu tính cả cho vay mua nhà, tỷ trọng cho vay bất động sản tại hầu hết các ngân hàng hiện nay là trên 20%. Tuy nhiên, đây vẫn là tỷ lệ được cơ quan quản lý đánh giá là mức an toàn, ngoại trừ một số trường hợp phải dừng cho vay bất động sản trong thời gian gần đây.
Vị CEO này cho rằng, việc một số ngân hàng ngừng cho vay bất động sản thời gian qua là do tỷ trọng cho vay lĩnh vực này quá cao. Ông cho biết thêm, các khoản cho vay trong lĩnh vực bất động sản được NHNN kiểm soát hàng ngày nên những ngân hàng có tỷ trọng dư nợ quá lớn sẽ bị đưa vào nhóm cảnh báo và bắt buộc phải hạn chế cho vay mới.
Ông Hồ Hùng Anh, Chủ tịch Hội đồng quản trị Techcombank, giải thích việc ngân hàng hạn chế cho vay bất động sản vừa qua là tuân theo quy định chung của NHNN. Với những khách hàng và dự án tốt, Techcombank vẫn tham gia tài chính.
Chủ tịch ngân hàng đánh giá trong nhiều năm qua, Techcombank đã làm rất tốt mảng cho vay bất động sản. Đặc biệt, các dự án mà ngân hàng đầu tư đều có chủ đầu tư và lãnh đạo uy tín. Các khoản cho vay cũng tập trung nhiều vào nhóm người chủ yếu mua nhà để ở, hạn chế cho vay mua đất nền hoặc hình thức đầu cơ tiềm ẩn, không mang lại giá trị thặng dư. “Tôi không nghĩ Techcombank sẽ thay đổi chiến lược dài hạn với lĩnh vực bất động sản”, ông Hồ Hùng Anh nói.
Dù các cơ quan quản lý liên tục phát đi thông điệp cảnh báo siết tín dụng vào lĩnh vực bất động sản nhưng nhiều ngân hàng cho biết vẫn giữ nguyên quan điểm tiếp tục mở rộng tín dụng vào lĩnh vực này.
“Nhiều ngân hàng gần đây có chủ trương không tăng tín dụng vào lĩnh vực bất động sản, kể cả cho vay mua nhà để ở, nhưng ABBank chưa có định hướng này”, ông Đào Mạnh Khang cho biết.
Năm 2021, ABBank là một trong những ngân hàng có hoạt động cho vay bất động sản tăng trưởng tích cực, bao gồm cho vay kinh doanh bất động sản, xây dựng và nhà ở. Chủ tịch ABBank cho biết thực tế này xuất phát từ nhu cầu vay mua nhà của khách hàng tăng cao trong năm 2021. Tuy nhiên, ông cho biết tỷ lệ cho vay lĩnh vực bất động sản của ngân hàng vẫn ở mức an toàn.
Ông Nguyễn Đức Vinh, Tổng giám đốc VPBank, đánh giá, cần thắt chặt chính sách tín dụng vào lĩnh vực bất động sản khi thị trường này đang tăng nóng. Tuy nhiên, ông cho rằng bất động sản đã, đang và sẽ là ngành quan trọng của nền kinh tế, đặc biệt là với hệ thống ngân hàng thương mại.
Đối với VPBank, bất động sản cũng đóng vai trò quan trọng trong cơ cấu cho vay và sẽ tiếp tục được duy trì và phát huy. Theo vị TGĐ này, mua nhà, mua xe là nhu cầu thiết thực, thiết yếu của cá nhân nên việc ngân hàng cho vay lĩnh vực này là rất cần thiết.
Tuy nhiên, trong hoạt động cho vay mua nhà cũng có nhiều yếu tố như bất động sản nghỉ dưỡng, bất động sản đầu cơ,… Vì vậy, vấn đề đặt ra là ngân hàng cần quản lý, kiểm soát chặt chẽ với những khoản vay này, trong khi những khoản cho nhu cầu nhà ở thực tế vẫn cần được gia hạn.
"
"
"
"
"
"
